Το πρώτο αστεροσκοπείο - αεροπλάνο

Υπάρχουν μέχρι τώρα επίγεια αστεροσκοπεία, υπάρχουν δορυφορικά-τροχιακά στο διάστημα όπως το «Χαμπλ» και σύντομα θα υπάρχει και το πρώτο αστεροσκοπείο-αεροπλάνο που θα πετάει στον ουρανό। Ήδη η Αμερικανική Διαστημική Υπηρεσία (NASA) ολοκληρώνει τις δοκιμές ενός νέου ισχυρού αστρονομικού «εργαλείου», που θα ρίξει φως στο μυστήρια του ουρανού: πρόκειται για το Στρατοσφαιρικό Παρατηρητήριο Υπέρυθρης Αστρονομίας, με την κωδική ονομασία «Σοφία», το οποίο στην ουσία είναι ένα κατάλληλα τροποποιημένο αεροπλάνο «τζάμπο» Μπόινγκ 747-SP.

Το αστεροσκοπείο-αεροπλάνο, που έχει δημιουργηθεί σε συνεργασία με το Γερμανικό Διαστημικό Κέντρο, είναι το μοναδικό ιπτάμενο αστρονομικό παρατηρητήριο στον κόσμο, σύμφωνα με το BBC. Μεταφέρει ένα τηλεσκόπιο διαμέτρου 2,7 μέτρων και βάρους άνω των 18 τόνων, το οποίο μπορεί να εντοπίσει ουράνια αντικείμενα που εκπέμπουν ακτινοβολία σε υπέρυθρα μήκη κύματος, τα οποία δεν είναι ορατά στο ανθρώπινο μάτι.

Εδώ και πολύ καιρό οι αστρονόμοι του πλανήτη ονειρεύονταν ένα τηλεσκόπιο που να μην εμποδίζεται από τους υδρατμούς της γήινης ατμόσφαιρας. Η αρχή της αερομεταφερόμενης αστρονομίας έγινε στη δεκαετία του '60, όταν για πρώτη φορά ο δρ Γκέραρντ Κούιπερ χρησιμοποίησε ένα μικρό τηλεσκόπιο διαμέτρου 30 εκατοστών από το παράθυρο ενός αεροπλάνου. Μεταξύ 1974 – 1995 η NASA λειτουργούσε ένα τηλεσκόπιο πάνω σε ένα στρατιωτικό αεροσκάφος.

Όμως η «Σοφία», η βάση της οποίας βρίσκεται στις εγκαταστάσεις της NASA στην έρημο της νότιας Καλιφόρνιας, αλλά συχνά θα πετάει και από άλλες τοποθεσίες του πλανήτη, ανάλογα με τις επιστημονικές ανάγκες, αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προόδου, καθώς πετάει σε μεγάλο υψόμετρο (μέχρι 13.700 μέτρων). Με τον τρόπο αυτό αποφεύγει το 99% περίπου των ατμοσφαιρικών υδρατμών, οι οποίοι απορροφούν το μεγαλύτερο μέρος της υπέρυθρης ακτινοβολίας που έρχεται από το διάστημα.

Η «Σοφία», η οποία βρίσκεται υπό ανάπτυξη εδώ και περίπου μια δεκαετία, θα επιτρέψει παρατηρήσεις που μέχρι τώρα ήσαν αδύνατες από τα επίγεια τηλεσκόπια. Η NASA ολοκληρώνει πλέον το στάδιο των δοκιμαστικών πτήσεων και η πρώτη επίσημη πτήση επιστημονικών παρατηρήσεων αναμένεται να πραγματοποιηθεί τον ερχόμενο χειμώνα.

Ο στόχος είναι το αεροσκάφος-τηλεσκόπιο να πετάει 100 έως 150 νύχτες (για να «βλέπει» καλύτερα τον ουρανό) μέσα στον χρόνο κατά τα επόμενα 20 χρόνια. Κάθε πτήση, που θα διαρκεί περίπου εννιά ώρες, θα απασχολεί προσωπικό 15-20 ατόμων και θα κοστίζει 100.000 έως 150.000 δολάρια.

Μεταξύ άλλων, με τη βοήθεια της «Σοφίας» οι επιστήμονες θα μελετήσουν τα μοριακά σύννεφα στο διάστημα, τόσο για να κατανοήσουν καλύτερα τη δημιουργία των άστρων και των πλανητών, όσο και για να αναζητήσουν βιογενετικά μόρια που θα ρίξουν φως στην προέλευση της ζωής στη Γη.

Η «Σοφία» επίσης θα μελετήσει τους κομήτες και τις θεαματικές «ουρές» τους, καθώς, σύμφωνα με μια θεωρία, τα σώματα αυτά, συγκρουόμενα με τον πλανήτη μας πριν από εκατομμύρια χρόνια, είναι πιθανό να έφεραν νερό και άλλα χημικά (και ίσως βιοχημικά) υλικά και έτσι να «έσπειραν» τις πρώτες μορφές γήινης ζωής.

Πηγη: Ελευθεροτυπία